Πώς μπορούμε να πολεμήσουμε την απαξίωση των Πανεπιστημίων

Το περιεχόμενο που βλέπετε έχει δημοσιευθεί πριν 10 έτη . Παρακαλούμε να λάβετε υπόψη τον χρόνο δημοσίευσής του και το ενδεχόμενο ότι όσα αναγράφονται σε αυτό να μην ισχύουν ή να έχουν τροποποιηθεί.

Πηγή: Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ
ΒΑΣΩ ΚΙΝΤΗ

kintiΟσοι σήμερα οδύρονται για το μέλλον των δημόσιων πανεπιστημίων είναι αυτοί που σε μεγάλο βαθμό ευθύνονται για την απαξίωσή τους. Αντιμετώπιζαν τον θεσμό ως ιδιοκτησία τους, δεν επέτρεπαν καμία απόπειρα αλλαγής, εργάζονταν για να αποτρέψουν κάθε ανταγωνισμό και συνέβαλαν με τη στάση τους στην καθημερινή, όλο και μεγαλύτερη, βύθισή τους σε ένα πνιγηρό τέλμα. Σκουπίδια, βρωμιά, εγκατάλειψη, βία, κομματισμός, καταλήψεις, συνεχείς εξετάσεις, ανορθόδοξο ημερολογιακό πρόγραμμα, χωρίς σοβαρά βιβλία και επιστημονικά περιοδικά.

Μα δεν φταίει η υποχρηματοδότηση για όλα αυτά; Οσο η ροή των χρημάτων από το υπουργείο Παιδείας ήταν σχετικά σταθερή, διατηρούνταν μια επίφαση κανονικότητας που σκέπαζε τις βαθιές παθογένειες και αφομοίωνε τα περιστατικά βίας. Επικαλούμασταν και τις νησίδες ποιότητας, και ήταν όλα καλά. Καθώς τώρα τα χρήματα εκ των πραγμάτων λιγόστεψαν, οι πληγές πλέον χαίνουν. Και τι έκαναν οι διοικήσεις των πανεπιστημίων μας γι’ αυτό; Πρώτα απ’ όλα ζήτησαν περισσότερα χρήματα. Αλλά ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος. Οπότε, οι περισσότερες, προτίμησαν να ασχολούνται με την καταστρατήγηση του νέου νόμου, να αντιδικούν με τα Συμβούλια και να επιχειρούν να διασώσουν ό,τι μπορούν από το status quo.

Αντί κάθε ίδρυμα, με δική του πρωτοβουλία, να οργανώσει σοβαρά τα τμήματα και τις σχολές του (αφού το υπουργείο δεν έχει τη βούληση να θίξει τα κακώς κείμενα), προτίμησε να συντηρεί τον κατακερματισμό, τα φέουδα και τις επικαλύψεις. Υπάρχει αντίσταση να εφαρμοστεί η πρόβλεψη του νόμου Διαμαντοπούλου για ένα ΝΠΙΔ που θα χειρίζεται τα οικονομικά και την περιουσία των πανεπιστημίων με επαγγελματική επάρκεια υπό την αιγίδα των Συμβουλίων, διότι οι κατεστημένες εξουσίες των ΑΕΙ δεν θέλουν να χάσουν τον έλεγχο που διατηρούν στους Ειδικούς Λογαριασμούς Ερευνας που τους επιτρέπουν να ασκούν πολιτική. Επιπλέον, πώς να προσελκύσουν τα πανεπιστήμια χρήματα από άλλες πηγές (π. χ., χορηγίες) όταν εντός τους επικρατεί τέτοια κατάσταση; Ποιος σοβαρός άνθρωπος θα δώσει χρήματα σε έναν θεσμό που λειτουργεί κατ’ αυτόν τον τρόπο;

Τώρα οι πρυτάνεις των ελληνικών ΑΕΙ ανησυχούν για την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων όσων αποφοίτησαν από κολέγια που συνεργάζονται με ξένα ΑΕΙ αλλά και για την αναμενόμενη αναθεώρηση του άρθρου 16. Φοβούνται ότι θα πληγεί το δημόσιο πανεπιστήμιο. Αλλά γιατί να πληγεί εάν λειτουργεί σωστά; Εχουν ήδη επενδυθεί στα δημόσια πανεπιστήμια τεράστια κεφάλαια, υπάρχει αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό που ασφυκτιά στη σημερινή κατάσταση, προσελκύεται η μεγάλη πλειονότητα των πιο ικανών μαθητών, υπάρχει μεγάλη περιουσία και ανεκμετάλλευτες δυνατότητες. Το μόνο που χρειάζονται τα δημόσια πανεπιστήμια είναι χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση και απαλλαγή από περιορισμούς που επιβάλλει η νομική τους μορφή, όπως αυτή περιγράφεται στο περιώνυμο άρθρο 16. Αν μάλιστα επιτραπεί η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων με όλη την ελευθερία χειρισμών, δεν μπορεί τα δημόσια πανεπιστήμια να πνίγονται από τη γραφειοκρατία και τον ασφυκτικό κρατικό εναγκαλισμό. Η πολιτεία, μετά από συμφωνία, πρέπει να χρηματοδοτεί τα δημόσια πανεπιστήμια, να τους παρέχει αυτονομία και μετά, εκ των υστέρων, να τα ελέγχει και να τα αξιολογεί.

Το άρθρο 16 όμως πρέπει να αναθεωρηθεί κυρίως για λόγους δημοκρατίας και δίκαιης μεταχείρισης. Σε καμία φιλελεύθερη δημοκρατία δεν απαγορεύεται η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων ανεξάρτητα από τα εάν τα πανεπιστήμια αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανώτατη εκπαίδευση. Υστερα, δεν γίνεται οι απόφοιτοι κολεγίων στην Ελλάδα να μπορούν να εργαστούν σε όλον τον κόσμο πλην της χώρας μας ούτε είναι δίκαιο να αντιμετωπίζονται οι νέοι που αποτυγχάνουν στις πανελλήνιες εξετάσεις και βρίσκουν διέξοδο στα λεγόμενα κολέγια ως παρίες. Πρέπει ως κράτος να βάλουμε σοβαρές προδιαγραφές για την ανώτατη εκπαίδευση, στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνονται τόσο τα δημόσια όσο και τα μη κρατικά ΑΕΙ. Θα αναπτυχθεί, έτσι, μεταξύ ιδρυμάτων ένας ανταγωνισμός που θα τα διαφοροποιεί και θα τους επιτρέπει να διαμορφώνουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία τους. Μόνο τότε τα δημόσια πανεπιστήμια, που θα αποτελούν, έτσι και αλλιώς, τον κορμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα μπορέσουν να ασχοληθούν με τις σοβαρές προκλήσεις της εποχής (π.χ. τη διάχυση της γνώσης και τη δωρεάν πρόσβαση, την ανεργία πτυχιούχων, κλπ.) αντί να βαλτώνουν σε αρχαϊκά και άσχετα με την αποστολή τους προβλήματα όπως αυτά της καθαριότητας και της βίας.

Η κυρία Βάσω Κιντή είναι επίκουρη καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Σχολιάστε

4 − 3 =

The maximum upload file size: 5 MB. You can upload: image, audio, video, document, spreadsheet, interactive, text, archive. Links to YouTube, Facebook, Twitter and other services inserted in the comment text will be automatically embedded. Drop file here