Ποιο Πανεπιστημιακό Τμήμα να Επιλέξω;

Το περιεχόμενο που βλέπετε έχει δημοσιευθεί πριν 6 έτη . Παρακαλούμε να λάβετε υπόψη τον χρόνο δημοσίευσής του και το ενδεχόμενο ότι όσα αναγράφονται σε αυτό να μην ισχύουν ή να έχουν τροποποιηθεί.

Αυτό το άρθρο γράφτηκε πριν 15 χρόνια περίπου αλλά αξίζει να το διαβάσετε.

“Ποιο Πανεπιστημιακό Τμήμα να Επιλέξω;”
Καθηγητής Γεώργιος Ι. Δουκίδης
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ο.Π.Α.)

Η επιλογή του Πανεπιστημιακού Τμήματος για προπτυχιακές σπουδές από τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου, είναι μια σοβαρή απόφαση σε μια νεαρή ηλικία, που σε κάποιο βαθμό επηρεάζει την επαγγελματική σταδιοδρομία τους. Μια “λάθος” απόφαση δημιουργεί αρκετές φορές μία αρνητική ψυχολογία στον νέο φοιτητή και στην οικογένειά του και είναι μια από τις αιτίες δημιουργίας των “αιωνίων” φοιτητών ή της αναγκαίας αλλαγής του επαγγέλματος που σπούδασε, μέσα από ανάλογες μεταπτυχιακές σπουδές.

Επειδή δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την ποιότητα σπουδών στα Πανεπιστημιακά Τμήματα στην Ελλάδα, για τα σοβαρά προβλήματα ανεργίας αλλά και τις επαγγελματικές τάσεις των επόμενων δεκαετιών, η επιλογή γίνεται με αμφιλεγόμενα κριτήρια, όπως:
– Αυτό που σπούδασε ο “επιτυχημένος” επαγγελματικά πατέρας ή μητέρα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ιατρική που έχει σαν επακόλουθο μερικές φορές οι μετεγγραφές των φοιτητών να γίνονται πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες
– Αυτό που προτιμούν οι περισσότεροι (άρα τα τμήματα με τις υψηλές βάσεις) ή αυτό που είναι της μόδας και σαν όρος/φράση έχει απήχηση στον νεαρό κόσμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι κάποιες πολύ τεχνικές ειδικότητες, όπου κάποιοι απόφοιτοι μετά το πέρας των σπουδών τους αναγκάζονται να κάνουν μια μεγάλη επαγγελματική στροφή και να αναζητήσουν διέξοδο σε μεταπτυχιακές σπουδές στην διοικητική επιστήμη (ένα ΜΒΑ σε Business Schools).

Το παραπάνω θέμα παίρνει σοβαρές διαστάσεις με βάση τα στοιχεία της πρόσφατης έρευνας του ΚΕΠΕ για τη μακροχρόνια ανεργία στην Ελλάδα των πτυχιούχων ανωτάτων σχολών που ξεπερνά το 50% !! και μάλιστα με υψηλά ποσοστά σε όλο το φάσμα των ειδικοτήτων. Σύμφωνα με τη μελέτη, πάνω από το 50% των πτυχιούχων στην Ελλάδα παραμένουν άνεργοι για περισσότερα από δύο χρόνια.

Αυτό βέβαια που δεν είναι ευρέως γνωστό, είναι ότι υπάρχουν τεράστιες διαφορές στα % ανεργίας μεταξύ Πανεπιστημιακών Τμημάτων του ίδιου γνωστικού αντικειμένου ιδιαίτερα όταν αναφέρονται σε επαγγέλματα της ελεύθερης αγοράς, όπου θεωρητικά η αξιοκρατία στην επιλογή προσωπικού λειτουργεί σε υψηλά επίπεδα. Για παράδειγμα, στην κατηγορία “Οικονομικών-Κοινωνικών Επιστημών” με μέσο όρο μακροχρόνιας ανεργίας 54,19%, υπάρχει Πανεπιστημιακό Τμήμα που η ανεργία δεν υπερβαίνει το 5-10% και μπορεί να υπάρχει Τμήμα που η ανεργία των αποφοίτων ξεπερνάει το 70%. Αυτές οι μεγάλες διαφορές θα γίνονται πιο ορατές τα επόμενα χρόνια με την υπερπληθώρα πλέον πανεπιστημιακών τμημάτων στα ίδια γνωστικά αντικείμενα.

Βέβαια, επειδή η επιλογή του Πανεπιστημιακού Τμήματος είναι μια ελεύθερη διαδικασία, υπάρχουν ήδη κάποιες θετικές επιδράσεις των κανόνων της “ελεύθερης αγοράς” όπου οι συμμετέχοντες προσαρμόζονται αρκετά γρήγορα στα νέα δεδομένα. Ας πάρουμε για παράδειγμα, το χώρο της Πληροφορικής. Με σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα, με γνωστές δυναμικές επιχειρήσεις και με πάνω από 150.000 ειδικούς επιστήμονες να προσφέρουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, είναι το αντικείμενο που προτιμούν συνήθως πολύ καλοί μαθητές της Γ΄ Λυκείου. Από ένα Πανεπιστημιακό Τμήμα που υπήρχε πριν 20 χρόνια, τώρα πάνω από 40 τμήματα στα ΑΕΙ και ΤΕΙ προσφέρουν περίπου 4.000 νέους επιστήμονες στο χώρο της Πληροφορικής όταν ο κλάδος ζητάει max 1.000 το χρόνο. Άρα, από τις αρχές της δεκαετίας αυτής υπάρχει έντονος προβληματισμός στους νέους που θέλουν να σπουδάσουν Πληροφορική και έχει ήδη δημιουργηθεί μια ενδιαφέρουσα τάση.

Για να ελαχιστοποιήσουν την επαγγελματική αβεβαιότητα που ήδη προδιαγράφεται και στο χώρο αυτό, οι υποψήφιοι φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα να προτιμούν κυρίως τμήματα τα οποία συνδυάζουν πληροφορική με ένα άλλο γνωστικό αντικείμενο, όπως ηλεκτρολογία ή μάνατζμεντ. Δεν είναι τυχαίο ότι μεταξύ των 10 κορυφαίων τμημάτων πληροφορικής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ (με κριτήριο τη βάση βαθμολογίας των εισακτέων), τα 7 συνδυάζουν την πληροφορική είτε με ηλεκτρολογία (με πρώτη προτίμηση το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ του ΕΜΠ) ή με μάνατζμεντ και οικονομικά (με πρώτη προτίμηση το Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του ΟΠΑ).

Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι η επιλογή του Τμήματος πρέπει να γίνεται με βάση την ποιότητα που προσφέρει στην εκπαίδευση, στη έρευνα και τη συνεχή υποστήριξη των φοιτητών του. Δυστυχώς μέχρι τώρα δεν υπάρχει μία ουσιαστική αξιολόγηση των πανεπιστημιακών τμημάτων. Παρόλα αυτά, μια στοιχειώδης αξιολόγηση και κατάταξη μπορεί να γίνει ακόμη και από μια οργανωμένη ομάδα μαθητών λυκείου με τη βοήθεια Καθηγητών τους, αντλώντας στοιχεία από τα Internet sites των Τμημάτων αυτών. Η ποιοτική αξιολόγηση μπορεί να βασίζεται στα παρακάτω κριτήρια:
1. Ύπαρξη σοβαρών εκπαιδευτικών υποδομών και πόρων. Για παράδειγμα, τα μαθήματα διδάσκονται απλά σε ένα τεράστιο αμφιθέατρο με το min 4 ώρες την εβδομάδα ή το Τμήμα διαθέτει ανθρώπινους πόρους ώστε να υπάρχουν και επιπλέον 2 ώρες φροντιστήρια και άλλες 2 ώρες ειδικά εργαστήρια ανά μάθημα σε μικρότερες ομάδες φοιτητών.
2. Σύγχρονες τεχνικές/τεχνολογίες εκπαίδευσης. Υπάρχει η απλή χρήση του μαυροπίνακα σε ένα τεράστιο αμφιθέατρο ή χρήση σύγχρονων οπτικοακουστικών μεθόδων, του Internet και των πολυμέσων, των ομαδικών εργασιών και των παιγνίων, των παρουσιάσεων των φοιτητών και των οργανωμένων συζητήσεων σε μικρές ομάδες φοιτητών.
3. Συμπληρωματικές πηγές γνώσης. Ο καθηγητής απλά δίνει το δικό του βιβλίο στους φοιτητές ή υπάρχουν αρκετά σχετικά ξενόγλωσσα βιβλία ανά μάθημα στη βιβλιοθήκη που χρησιμοποιούνται από τα κορυφαία Πανεπιστήμια, καθώς και η ουσιαστική αξιοποίηση του Internet για εύρεση της σχετικής γνώσης
4. Άμεση ενημέρωση των φοιτητών. Υπάρχει η άποψη ότι οι φοιτητές είναι ένα αναγκαίο κακό ή ότι είναι ενεργοί συντελεστές της σωστής λειτουργίας του Τμήματος, άρα να υπάρχει ουσιαστική ενημέρωσή τους μέσω της Ιστοσελίδας του Τμήματος, Ενημερωτικών Δελτίων, ειδικών εκδηλώσεων κλπ.
5. Σύνδεση με την αγορά εργασίας. Υπάρχει άγνοια και καθόλου ενδιαφέρον για το τι κάνουν οι πτυχιούχοι του Τμήματος ή συνεχής προσπάθεια για να βοηθηθούν επαγγελματικά οι απόφοιτοι μέσω της υποχρεωτικής πρακτικής άσκησης, των εκδηλώσεων καριέρας κλπ.
6. Σύγχρονοι θεσμοί. Το Τμήμα λειτουργεί με παρωχημένες διαδικασίες και πρακτικές ή υπάρχουν σύγχρονοι θεσμοί που τους συναντάμε εδώ και χρόνια σε γνωστά Πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως η αξιολόγηση των μαθημάτων και καθηγητών από τους φοιτητές, ο θεσμός του προσωπικού καθηγητή, η ύπαρξη συνεδρίου που να οργανώνεται από τους φοιτητές κλπ.
7. Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών. Υπάρχει ένα απλό πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών ή συνδυασμός με σύγχρονα μεταπτυχιακά προγράμματα που να προσφέρουν εξειδικευμένες γνώσεις σε πτυχιούχους και στην ιδιαίτερα απαιτητική κατηγορία των εργαζομένων.
8. Στενή συνεργασία με κορυφαία Πανεπιστήμια. Το Τμήμα λειτουργεί σε μια “γνωσιακή καραντίνα” ή έχει στενή συνεργασία με γνωστά Πανεπιστήμια του εξωτερικού στα πλαίσια ανταλλαγής φοιτητών για ένα/δύο εξάμηνα, πρόσκλησης επισκεπτών καθηγητών για να διδάξουν κλπ.
9. Έμφαση στην Έρευνα. Το Τμήμα είναι ένας “απλός αγωγός” μαθημάτων και πακεταρισμένης γνώσης ή δημιουργεί νέα γνώση μέσα από οργανωμένα διδακτορικά προγράμματα, ενεργή συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα, οργανωμένα ερευνητικά εργαστήρια κλπ.
10. Διεθνής αναγνώριση. Το Τμήμα λειτουργεί μέσα στα πλαίσια της Ελληνικής μετριότητας ή καταφέρνει να έχει μια διεθνή αναγνώριση μέσω των επιστημονικών δημοσιεύσεων των καθηγητών σε υψηλού επιπέδου περιοδικά, τις διεθνείς συνεργασίες με κορυφαία κέντρα αριστείας, τις διεθνείς διακρίσεις και βραβεία καθηγητών, ερευνητών και προγραμμάτων κλπ.

Το σημαντικότερο στοιχείο στην επιλογή είναι η προτίμηση ενός Τμήματος που προσφέρει υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικές και ερευνητικές υπηρεσίες/σπουδές, που επιτρέπει τους φοιτητές να αναπτύξουν επαγγελματικές/επιστημονικές επιδεξιότητες πέρα από τα στενά όρια του “αμφιθεάτρου” και της “γραπτής εξέτασης” και που έχει σημείο αναφοράς την παγκόσμια αγορά με στενές συνεργασίες με κορυφαία Πανεπιστήμια και διεθνή αναγνώριση του έργου του. Το ευτύχημα είναι ότι ακόμη υπάρχουν τέτοια Τμήματα στα Ελληνικά ΑΕΙ.

Σχολιάστε

14 − 2 =

The maximum upload file size: 5 MB. You can upload: image, audio, video, document, spreadsheet, interactive, text, archive. Links to YouTube, Facebook, Twitter and other services inserted in the comment text will be automatically embedded. Drop file here