Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ – 08/07/2020 (σελ. 23)
«Τέλος εποχής» για τους Έλληνες φοιτητές στη Βρετανία;
Του Δημήτρη Γιαννουλόπουλου
Στη Βρετανία είμαστε πλέον στη μετά-Brexit εποχή, με συνέπειες που επηρεάζουν σε δραματικό βαθμό και τους έλληνες φοιτητές, για τους οποίους ιστορικά η χώρα αποτέλεσε ακαδημαϊκό πόλο έλξης (με σχεδόν 10 χιλιάδες νέους φοιτητές καταγεγραμμένους σε βρετανικά πανεπιστήμια σε ετήσια βάση από την ακαδημαϊκή χρονιά 2014-15 έως και το περασμένο έτος, με βάση επίσημα στατιστικά στοιχεία για την περίοδο αυτή).
Στις 23 Ιουνίου η υπουργός που έχει το χαρτοφυλάκιο για τα πανεπιστήμια Μισέλ Ντόνελαν ενημέρωσε σχετικά το κοινοβούλιο ότι φοιτητές από την ΕΕ, οι οποίοι θα εγγραφούν σε ακαδημαϊκά προγράμματα τα οποία εκκινούν από τον Αύγουστο του 2021 και έπειτα, δεν θα μπορούν πλέον να εξομοιώνονται με βρετανούς πολίτες ως προς την πρόσβαση σε δίδακτρα σπουδών (σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε έως τώρα με βάση διατάξεις του δικαίου της ΕΕ).
Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει δύο πράγματα: κατά πρώτο λόγο, τα δίδακτρα στα οποία θα υπόκεινται φοιτητές από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των Ελλήνων, θα εξομοιωθούν με τα δίδακτρα που πληρώνουν αυτή τη στιγμή φοιτητές που προέρχονται από χώρες εκτός ΕΕ. Για να μιλήσουμε με πραγματικούς αριθμούς, από το πλαφόν των 9.250 στερλινών (10.205 ευρώ) που καταβάλλουν τώρα για ετήσια δίδακτρα σε προπτυχιακά προγράμματα οι έλληνες φοιτητές θα βρεθούν να πληρώνουν δίδακτρα που θα ανέρχονται από 15 έως 23 χιλιάδες στερλίνες (για σπουδές σε μία από τις νομικές σχολές του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, για παράδειγμα). Το ίδιο θα ισχύσει για μεταπτυχιακά προγράμματα και διδακτορικές σπουδές, όπου τα δίδακτρα για φοιτητές εκτός ΕΕ πολλές φορές έχουν ακόμη και το διπλάσιο ύψος σε σχέση με αυτά που έως τώρα πληρώνουν οι φοιτητές από την ΕΕ. Κατά δεύτερο – ίσως ακόμη πιο σημαντικό – λόγο, οι φοιτητές από την ΕΕ δεν θα τυγχάνουν πλέον πρόσβασης στα φοιτητικά δάνεια που έως τώρα παρείχε η βρετανική κυβέρνηση ανεξαιρέτως σε αυτούς, με τον πολύ ευνοϊκό όρο της μη υποχρέωσης αποπληρωμής έως τη στιγμή που θα μπορούσαν να επιδείξουν ετήσιο εισόδημα ανώτερο των 26.575 στερλινών τον χρόνο.
Πρόκειται για εξαιρετικά δυσάρεστη εξέλιξη, η οποία μάλιστα βαίνει παράλληλα με τις εξίσου αυστηρές αλλαγές ως προς το νέο καθεστώς μετανάστευσης, οι οποίες άμεσα θα τεθούν σε εφαρμογή με τη λήξη της μεταβατικής περιόδου στις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, καθιστώντας αναπόφευκτα τη Βρετανία δευτερεύων ακαδημαϊκό προορισμό για τους έλληνες φοιτητές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις σχέσεις οικονομικής και πολιτιστικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών στο προσεχές μέλλον. Δυστυχώς, η τωρινή κυβέρνηση, η οποία στον πυρήνα της αποτελείται από πολιτικούς που ηγήθηκαν της προσπάθειας για αποχώρηση από την ΕΕ, δεν δείχνει διάθεση αναζήτησης ευέλικτων λύσεων που να εξασφαλίζουν στενή συνεργασία με χώρες της ΕΕ στο μέλλον.
Θα πρέπει να τονιστεί, πάντως, εν είδει συμπεράσματος, ότι σχετικά με την προσεχή ακαδημαϊκή χρονιά (2020-21) εξακολουθεί ακόμη να ισχύει ό,τι ίσχυε έως τώρα, με το τρίπτυχο της εξομοίωσης με τους βρετανούς πολίτες, το δικαίωμα αίτησης για φοιτητικό δάνειο και τη δυνατότητα εγκαθίδρυσης δικαιώματος παραμονής επ’ αόριστον στη Βρετανία (με προϋπόθεση την άφιξη στη χώρα πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2020) να καθιστά για πολίτες από την ΕΕ την τελευταία ίσως ευκαιρία να φοιτήσουν στη Βρετανία με τους έως τώρα προνομιακούς όρους. Να υπογραμμίσουμε, επίσης, ότι για σπουδές στη Σκωτία, όπου γηγενείς φοιτητές και φοιτητές από την ΕΕ δεν πληρώνουν αυτή τη στιγμή δίδακτρα, δεν έχει υπάρξει ακόμη απόφαση για το καθεστώς που θα ισχύσει από την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-22 και έπειτα.
Ο καθηγητής Δημήτρης Γιαννουλόπουλος είναι διευθυντής της Νομικής Σχολής Goldsmiths στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και ιδρυτής της ακαδημαϊκής δεξαμενής σκέψης Britain in Europe