Συνοπτική Επισκόπηση
Ο Νόμος 5094/2024 εισάγει τη δυνατότητα ίδρυσης Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ), των πρώτων μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα. Η μεταρρύθμιση αυτή τοποθετεί την Ελλάδα σε μια παγκόσμια εκπαιδευτική και οικονομική δυναμική: την αξιοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης ως εργαλείου ανάπτυξης, καινοτομίας και διεθνούς προοπτικής.
Το 2022, περισσότεροι από 6,9 εκατομμύρια φοιτητές σπούδασαν εκτός της χώρας τους. Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, η Κίνα, η Ολλανδία, η Κύπρος και η Βουλγαρία αξιοποιούν ήδη τη μη κρατική ανώτατη εκπαίδευση για να ενισχύσουν την εθνική οικονομία και να προσελκύσουν φοιτητές και κεφάλαια από το εξωτερικό. Αντίθετα, η Ελλάδα έως σήμερα στερείται τέτοιων δυνατοτήτων, ενώ κάθε χρόνο 40.000 Έλληνες φοιτητές μεταναστεύουν για σπουδές, εντείνοντας τη διαρροή ανθρώπινου δυναμικού (brain drain) και προκαλώντας σημαντική οικονομική εκροή.
Η λειτουργία των ΝΠΠΕ εκτιμάται ότι μπορεί να αποφέρει τα εξής αποτελέσματα στην ελληνική οικονομία:
-
-
Έσοδα €1,2 δισ. μπορεί να αποκομίσει το Δημόσιο από τη λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων, ποσό αντίστοιχο με αυτό που χάνεται σήμερα λόγω της φοίτησης 40.000 Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό.
-
Οικονομική αξία €10,2 δισ. σε όρους παραγόμενου προϊόντος εκτιμάται ότι μπορεί να παραχθεί σε βάθος πενταετίας, μέσω επενδύσεων, κατανάλωσης και ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας.
-
Έως και 73.500 θέσεις εργασίας προβλέπεται να υποστηρίζονται το 5ο έτος λειτουργίας των ιδρυμάτων.
-
Εισροές €286 εκατ. μπορούν να προκύψουν για την ελληνική οικονομία, σε πενταετία, από την προσέλκυση 16.400 διεθνών φοιτητών.
-
Η μεταρρύθμιση μπορεί να συνεισφέρει έως 0,7% στο ετήσιο ΑΕΠ σε βάθος πενταετίας, ποσοστό που ενδέχεται να φτάσει το 1,5% σε 10 χρόνια, εφόσον ο συνολικός φοιτητικός πληθυσμός προσεγγίσει τις 100.000.
-
Το 2022, περισσότεροι από 6,9 εκατομμύρια φοιτητές παγκοσμίως σπούδασαν εκτός της χώρας τους. Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία, η Αυστραλία, η Κύπρος, η Κίνα και η Βουλγαρία αξιοποιούν τη μη κρατική ανώτατη εκπαίδευση ως εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης, εξωστρέφειας και προσέλκυσης φοιτητών και επενδύσεων.
Η Ελλάδα, μέχρι σήμερα απούσα από αυτό το πεδίο, υφίσταται σταθερή εκροή ταλέντου και κεφαλαίων. Ο Νόμος 5094/2024 φιλοδοξεί να αντιστρέψει αυτή την τάση και να καταστήσει τη χώρα διεθνή κόμβο ανώτατης εκπαίδευσης.
Πέρα από τους δημοσιονομικούς δείκτες, η μελέτη επισημαίνει σημαντικά ποιοτικά οφέλη. Δημιουργούνται ευκαιρίες επαναπατρισμού ακαδημαϊκών και ερευνητών που σήμερα εργάζονται στο εξωτερικό, ενώ ενισχύεται ουσιαστικά το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας μέσω της προσέλκυσης δυναμικού εξειδικευμένων γνώσεων και διεθνούς εμπειρίας. Η παρουσία νέων πανεπιστημίων μπορεί να καλύψει κρίσιμα κενά στην ελληνική αγορά εργασίας, ιδίως σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην αναβάθμιση της παραγωγικής βάσης της χώρας.