Αρθρο της Β. Κιντή στην «Κ»: Διάσπαρτα εκπαιδευτικά κουφάρια | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Γιατί συζητάµε ακόμη για τους λεγόμενους «αιώνιους» φοιτητές; Είναι γιατί επιβαρύνουν τη διοικητική λειτουργία; Είναι γιατί επιβαρύνουν τις επιδόσεις των πανεπιστημίων μας στις διεθνείς κατατάξεις, αφού ο ρυθμός αποφοίτησης είναι μικρός και η αναλογία διδασκόντων – διδασκομένων παραπλανητική; Είναι κι αυτά, αλλά είναι δευτερεύοντα. Συζητάμε γιατί οι αριθμοί είναι πολύ μεγάλοι και γιατί αυτοί οι μεγάλοι αριθμοί αποκαλύπτουν πολλά για τα πανεπιστήμιά μας, για τα λύκεια και την εκπαίδευσή μας γενικώς. Τι αποκαλύπτουν; Οτι η εκπαίδευσή μας δεν εστιάζει στους μαθητές και τους φοιτητές, δεν είναι η πρόοδός τους η μέριμνά της. Οι θεσμοί της εκπαίδευσης είναι σαν να έχουν υπεξαιρεθεί από αυτούς που τους νέμονται. Αυτοί ενδιαφέρονται να υπάρχουν οι θεσμοί σαν κουφάρια για να διαιωνίζεται η αξιοποίησή τους προς ίδιον όφελος. Οι μαθητές και οι φοιτητές είναι σχεδόν το πρόσχημα για να υπάρχουν οι ίδιοι. Προφανώς, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες διδάσκουν ευσυνείδητοι εκπαιδευτικοί που τιμούν τον ρόλο τους και νοιάζονται για τους μαθητές και τους φοιτητές τους. Σε αυτούς χρωστούν πολλοί την έμπνευση, τη συγκρότηση και την εξέλιξή τους. Ομως υπάρχουν και οι άλλοι: αυτοί που θα αποστηθίσουν το διδακτικό εγχειρίδιο και θα το απαγγείλουν βαριεστημένα στην τάξη, αυτοί που ψάχνουν αφορμές για να μην κάνουν μάθημα, αυτοί που καθυστερούν, που απουσιάζουν, που αναθέτουν εργασίες που δεν διορθώνουν ποτέ και τις οποίες βαθμολογούν με άριστα, αυτοί που στέλνουν άλλους στη θέση τους να κάνουν μάθημα γιατί έχουν άλλες υποχρεώσεις ή γιατί χτίζουν αυλή με εξαρτημένους από αυτούς διδάσκοντες, τους οποίους υπόσχονται στο μέλλον να αποκαταστήσουν καθώς θεωρούν τα ιδρύματα ιδιοκτησία τους. Υπάρχουν αυτοί που κολακεύουν τους ακτιβιστές φοιτητές και μαθητές για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο.
Θύματα αυτής της κατάστασης είναι οι «αιώνιοι φοιτητές». Από την αρχή του λυκείου η μόνη σαφής και ορατή προοπτική είναι το πανεπιστήμιο με τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Το λύκειο συνθλίβεται ως θεσμός σε αυτόν τον βωμό και σχεδόν όλοι οι μαθητές στοιβάζονται στις πύλες εισόδου που πολλαπλασιάστηκαν όχι από μέριμνα, αλλά από αδιαφορία για τους φοιτητές. Οταν ιδρύεις σχολές και τμήματα τα μεσάνυχτα με τροπολογίες, διεσπαρμένα στις πόλεις πολιτευτών, χωρίς προσωπικό, χωρίς μελετημένο πρόγραμμα σπουδών, χωρίς αίθουσες, ποιο ενδιαφέρον δείχνεις για τη μόρφωση αυτών που θα τύχει να βρεθούν εκεί χωρίς επαγγελματικό προσανατολισμό, χωρίς εφόδια; Εχεις άλλους στόχους. Τι έμπνευση θα πάρουν αυτά τα παιδιά για να αγαπήσουν ένα επιστημονικό αντικείμενο, να διερευνήσουν τις κλίσεις τους, να συνομιλήσουν με άλλους, καθηγητές και φοιτητές, που κάνουν παρόμοια ή διαφορετικά πράγματα όταν τα πανεπιστήμια είναι εξεταστικά κέντρα, όταν οι πανεπιστημιουπόλεις είναι τόσο απωθητικές και αφιλόξενες; Οποιος είναι αποφασισμένος και μπορεί να στηριχθεί στις δικές του δυνάμεις είτε θα διεκπεραιώσει απλώς τις σπουδές του είτε, αν είναι τυχερός, θα βρει υποστήριξη και θα αξιοποιήσει ό,τι καλό έχουν να προσφέρουν τα ελληνικά ιδρύματα. Οι υπόλοιποι, οι «αιώνιοι», θα μείνουν πίσω. Οσο πολλαπλασιάζονται τα πρόχειρα ιδρύματα, τόσο πολλαπλασιάζονται και οι «αιώνιοι» φοιτητές.
Τι πρέπει να γίνει; Οσοι πραγματικά θέλουν να τελειώσουν, πρέπει να τους δοθούν κίνητρα και μέριμνα για να το κάνουν. Κυρίως όμως η πολιτεία, τα κόμματα και οι πανεπιστημιακές αρχές πρέπει να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα κατά μέτωπο. Να μην τα μεταθέτουν στο μέλλον λειτουργώντας κι αυτοί διεκπεραιωτικά. Να μελετήσουν και το φαινόμενο των «αιώνιων φοιτητών» σοβαρά, να αξιολογήσουν δομές και πρόσωπα όχι για το θεαθήναι, αλλά για να υπάρχουν συνέπειες που θα φέρουν αλλαγές. Να είναι έτοιμοι, αν χρειαστεί, να συγκρουστούν με την αδράνεια, την αδιαφά-νεια, την αναξιοκρατία.
Η κ. Βάσω Κιντή είναι καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ
