Tο μεταβαλλόμενο τοπίο της ανώτατης εκπαίδευσης
Άρθρο Του ΠΕΡΙΚΛΗ Α. ΜΗΤΚΑ στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών των Πανελλαδικών Εξετάσεων, ως είθισται, το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον στρέφεται στα ποσοστά αποτυχίας των υποψηφίων και στις ιστορίες των παιδιών που αρίστευσαν. Το οικογενειακό ενδιαφέρον όμως έχει ήδη περάσει στην επόμενη φάση, στην αναζήτηση πληροφοριών για την ορθότερη συμπλήρωση του μηχανογραφικού.
Τα εφόδια είναι πολλά. Οι ιστοσελίδες των ΑΕΙ βελτιώνονται συνεχώς, οι σύμβουλοι εντός και εκτός του σχολείου προσφέρουν εκτιμήσεις, οι περυσινές βάσεις ενεργούν ως ενδείξεις, τα κοινωνικά μέσα παρουσιάζουν απόψεις και οι συγγενείς είναι πάντα πρόθυμοι να μεταφέρουν τις εμπειρίες τους,
Περίπου 7 στα 10 παιδιά θα μπουν πρώτη τους επιλογή. Περίπου 5 από τα 7 που θα εισαχθούν θα πάρουν το πτυχίο τους σε εύλογο χρονικό διάστημα, ένα ποσοστό σχετικά χαμηλό. Ισως θα έπρεπε να συζητάμε περισσότερο για τους αριθμούς και τις προοπτικές των αποφοίτων παρά για τους αριθμούς των εισακτέων. Αλλωστε το ποσοστό αποφοίτησης αποτελεί έναν διεθνώς αποδεκτό δείκτη ποιότητας και αποτελεσματικότητας κάθε εκπαιδευτικού συστήματος.
Η ετήσια ιεροτελεστία των Πανελλαδικών μοιάζει απαράλλακτη για δεκαετίες, αλλά η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα αλλάζει, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση. Τα πανεπιστήμιά μας, αποκλειστικα δημόσια προς το παρόν, καταγράφουν πλέον τα επιτεύγματά τους και αξιολογούνται από την ΕΘΑΑΕ σε ετήσια βάση, δημοσιοποιούν τους βασικούς δείκτες λειτουργίας τους και πιστοποιούν τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματά τους.
Παράλληλα, έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους σε εκπαιδευτικές δράσεις που ενισχύουν την εξωστρέφεια και τη διεθνή παρουσία τους. Συμμετέχουν σε συμμαχίες ευρωπαϊκών ΑΕΙ που ενθαρρύνουν την κινητικότητα φοιτητών και θα χορηγούν κοινά πτυχία, ιδρύουν ξενόγλωσσα προγράμματα προ- πτυχιακών σπουδών που απευθύνονται σε αλλοδαπούς φοιτητές (η ΕΘΑΛΕ έχει πιστοποιήσει ήδη 8 τέτοια προγράμματα), συμμετέχουν σε κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα με ιδρύματα του εξωτερικού και υλοποιούν, μέσω του Study in Greece, μηχανισμούς υποδοχής χιλιάδων φοιτητών από ξένες χώρες πέραν του γνωστού Erasmus. Ήδη έχουν ανακοινωθεί οι προθέσεις του ΕΚΠΑ και του ΕΜΠ να ιδρύσουν παραρτήματα σε άλλες χώρες.
Η μεγάλη ζήτηση για μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών καλύπτεται με ανάλογα εντυπωσιακή αύξηση των προγραμμάτων που προσφέρονται. Από τα 883 μεταπτυχιακά του 2018 έχουμε φτάσει τα 1.462 σήμερα, ενώ ιδρύθηκαν ήδη τα πρώτα επαγγελματικά μεταπτυχιακά με τη σύμπραξη ΑΕΙ και με γάλων εταιρειών.
Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις μεταβάλλουν διαρκώς τις ανάγκες στην αγορά εργασίας και συχνά υπαγορεύουν την απόκτηση νέα των δεξιοτήτων (reskilling) ή την αναβάθμιση των υφιστάμενων (upskilling). Η απάντηση των πανεπιστημίων μας στην παγκόσμια αυτή τάση έρχεται μέσα από τα κέν ντρα διά βίου μάθησης, που προσφέρουν εκατοντάδες προγράμματα μη τυπικής εκπαίδευσης.
Σε όλα τα παραπάνω εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά και στα επίσης πολυάριθμα ερευνητικά, εργάζονται χιλιάδες νέες και νέοι που διαθέτουν εξαιρετικά ακαδημαϊκά προσόντα και μένουν στην Ελλάδα. Το αποτέλεσμα αποτυπώνεται και στις διεθνείς αξιολογήσεις των πανεπιστημίων, όπου εμφανίζονται ολοένα και περισσότερα δικά μας ιδρύματα.
Υπάρχουν φυσικά και προβλήματα. Δύο χρόνια μετά το τέλος της πανδημίας, παρατηρείται μια απροθυμία φοιτητών και καθηγητών να επιστρέψουν στη διά ζώσης διδασκαλία. Η έμφαση στις μεταπτυχιακές σπουδές τα τελευταία χρόνια κινδυνεύει να θέσει σε δεύτερη προτεραιότητα την ανάγκη διαρκούς ανανέωσης. των προπτυχιακών προγραμμάτων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά κάθε ΑΕΙ. Η εύρεση στέγης για φοιτητές που σπουδάζουν σε τουριστικές πόλεις γίνεται ολο- ένα και πιο δύσκολη υπόθεση. Η χρηματοδότηση των ΑΕΙ δεν έχει επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα.
Αναμφισβήτητα όμως το πρόσημο της πορείας των πανεπιστημίων μας είναι θετικό και προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρακολουθούν και συμμετέχουν στις παγκόσμιες εξελίξεις, εκσυγχρονίζονται και μεταμορφώνονται σε ιδρύματα διεθνούς εμβέλειας. Και αναμένουν, μαζί με όλη την κοινωνία, την έλευση των παραρτημάτων ξένων ΑΕΙ, που θα αποτελέσει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Ο κ. Περικλής Α. Μήτκας είναι πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης και πρώην πρύτανης του ΑΠΘ
Προσθήκη του Διαχειριστή: Πως είναι δυνατόν “5 από τα 7 που θα εισαχθούν θα πάρουν το πτυχίο τους σε εύλογο χρονικό διάστημα” όταν σύμφωνα με έρευνα της ΕΘΑΑΕ η Ελλάδα είναι τελευταία στο ποσοστό αποφοίτησης!
