Μαριαλένα Σπυροπούλου εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Εχουν ξεκινήσει περίπου δεκαπέντε ημέρες τα σχολεία. Υστερα από μια δύσκολη προηγούμενη άνοιξη, εν μέσω καραντίνας, που τα παιδιά αναγκάστηκαν βιαίως να αποκοπούν από το φυσικό τους περιβάλλον, με τεράστιες ψυχικές και εκπαιδευτικές συνέπειες. Ιδίως τα παιδιά του δημοτικού υπέστησαν ένα μεγάλο σοκ. Βρίσκονται σε μια αναπτυξιακή φάση που είναι ακόμα εξαρτημένα από τους γονείς τους, δεν μπορούν από μόνα τους να συναντήσουν τους φίλους τους ή να πειθαρχήσουν σε μια διδασκαλία φροντιστηριακού τύπου. Επίσης, δυσκολεύτηκαν πολύ να συνειδητοποιήσουν τι σημαίνει πανδημία, αλλά είχαν συνείδηση τι σημαίνει σχολείο και τι χάνουν. Δεν υπάρχει παιδί, ανεξαρτήτως ηλικίας, που δεν έχει ανάγκη την εκπαίδευση, για πλείστους λόγους.
Πληροφορούμαι με λύπη τούτες τις πρώτες ημέρες ότι το κάθε δημόσιο σχολείο έχει τον δικό του Θεό. Είναι κράτος εν κράτει μέσα στα άπειρα μικρά κρατίδια της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αλλά και μέσα στο ίδιο το μικρό «κράτος» ενός δημόσιου δημοτικού σχολείου για παράδειγμα, οι ίδιοι οι δάσκαλοι επιλέγουν ο καθένας για τον εαυτό του τι θα κάνει. Ακόμα και εκεί, μέσα στο ίδιο πλαίσιο, δεν υπάρχει συναπόφαση για το τι θα τηρηθεί ευλαβικά και απαρέγκλιτα, μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Κάποιοι λοιπόν συνειδητά επιλέγουν να τηρήσουν τους κανόνες, να φορέσουν μάσκες, να ακολουθήσουν τους κανόνες υγείας και υγιεινής, να τηρήσουν αποστάσεις, ακόμα και με μεγάλο κόπο και μεγάλη δυσκολία στο διδακτικό τους έργο. Κανείς δεν είπε ότι είναι εύκολο αυτό που ζούμε. Κανείς δεν είπε ότι το διδακτικό έργο γίνεται σωστά ή γίνεται έτσι όπως θα έπρεπε να γίνεται. Υπάρχουν όμως και εκείνοι οι δάσκαλοι που όπως εν μέσω καραντίνας επέλεξαν να μην προσφέρουν τη δυνατότητα εξ αποστάσεως διδασκαλίας, έτσι και τώρα επιλέγουν να μη φορέσουν μάσκα μέσα στην τάξη. Επιλέγουν να θέσουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους, τους μαθητές τους, τη λειτουργία του σχολείου. Κανείς δεν μπορεί να τους επιβάλει τι να κάνουν.
Θα επιθυμούσα να διαβάσει αυτό το άρθρο αυτή η μειοψηφία –ελπίζω– των εκπαιδευτικών, για να σκεφτούν πάνω στα οφέλη που προκύπτουν μέσα από αυτήν τη συγκυρία. Να σκεφτούν πώς μπορούν να αξιοποιήσουν αυτή τη δύσκολη στιγμή για να εμπνεύσουν τους μαθητές του.
Το μεγάλο όφελος της τήρησης των κανόνων είναι να κρατηθούν ανοικτά τα σχολεία. Ακόμα και εάν κάποιος έχει κουραστεί από τη δουλειά του, αισθάνεται ότι αδικείται ή αμείβεται λίγο για όσα προσφέρει στην εκπαίδευση, αυτός δεν είναι λόγος για αυτήν τη σιωπηρή «μάχη», για αυτή την ασυνείδητη αντίσταση. Διότι τώρα δεν τα βάζει με το κράτος ή την εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά στρέφεται ενάντια στους μαθητές του, σε αυτούς που τον έχουν ανάγκη, που τους οφείλει τη γνώση του. Οι μαθητές, τα παιδιά έχουν ανάγκη από το παράδειγμα των ενηλίκων. Οι δάσκαλοι τις περισσότερες φορές μπορούν να γίνουν φάρος στη ζωή των παιδιών, να τους δώσουν μια άλλη κατεύθυνση, μια πιο πνευματική και σοφή στάση απέναντι στη ζωή, κάτι που ενδεχομένως πολλά από αυτά δεν θα πάρουν από το σπίτι τους. Τι θα σκεφτούν λοιπόν αυτά τα παιδιά, εάν ο δάσκαλός τους, ο άνθρωπος που σέβονται και αγαπούν, δεν τηρεί την οδηγία, τον νόμο, δεν φοράει μάσκα μέσα στο μάθημα; Γιατί να τη φορέσει το ίδιο το παιδί; Γιατί να μη γεννηθεί μέσα του η ήδη γεννημένη αντίδραση για όλα, προτού υπάρξει δράση, προτού υπάρξει σκέψη για τη ζωή, προτού υπάρξει συγκρότηση προσωπικότητας. Ζούμε σε εποχές που έτσι και αλλιώς τα παιδιά είναι μπερδεμένα ανάμεσα στην ευκολία της ψηφιακής τεχνολογίας και των social media και ανάμεσα στην πολυδιάσπαση και στην έλλειψη καθοδήγησης. Το σχολείο, όμως, ο δάσκαλος οφείλουν να είναι κάτι άλλο από την περιρρέουσα. Το θετικό πρόσημο στη ζωή του παιδιού, που θα το «αγκαλιάσει» και δεν θα το αγριέψει στους ήδη άγριους καιρούς.
Η μάσκα είναι το καλύτερο μάθημα για τις ικανότητες και το ταλέντο των παιδιών. Η μάσκα δίνει τη δυνατότητα στον δάσκαλο να εξελίξει τις δυνατότητές του, να κουραστεί, να ζοριστεί και να το πει αυτό στα παιδιά. Δεν αρκεί να είναι κάποιος ικανός ή ταλαντούχος. Πρέπει κάθε ημέρα, κάθε στιγμή, να στέκεται κόντρα στο ρεύμα των καιρών και των αποτυχιών και αυτός να συνεχίζει. Να βρίσκει τρόπο να επανεφευρίσκει τον εαυτό του, να γελάει με τις ελλείψεις του, αλλά να ξανασυγκεντρώνεται στον στόχο του.
Ο στόχος αυτή τη στιγμή είναι να μείνουν τα παιδιά μας υγιή. Και τα σχολεία να παραμείνουν ανοικτά. Στο μάτι του κυκλώνα, αλλά προφυλαγμένα από ευσυνείδητους δασκάλους.