Φόβοι και συμβιβασμοί ακυρώνουν τις μεταρρυθμίσεις

της Μ.Α.Μιμίκου

Η κυβέρνηση παρουσίασε επιτέλους το προσχέδιο για τον νόμο – πλαίσιο που είχε υποσχεθεί προεκλογικά. Με την πρώτη ανάγνωση διακρίνονται ρυθμίσεις που δίνουν συμβιβαστικές λύσεις σε βασικά θέματα, όπως: Επανέρχονται τα Συμβούλια Ιδρύματος ως ΣΔ (Διοίκησης) για την εποπτεία της διοίκησης, αλλά – από τον φόβο των αντιδράσεων – ο πρύτανης εκλέγεται μεταξύ των έξι εσωτερικών μελών του ΣΔ, ενώ συμμετέχει και προεδρεύει κιόλας του οργάνου που υποτίθεται ότι θα τον ελέγχει! Αν είναι δυνατόν! Ιδού οι φόβοι και οι συμβιβασμοί που θα ακυρώσουν ένα μεγάλο μέρος του εγχειρήματος.

Η εξήγηση που δίνεται – περί αποφυγής της διαρχίας – δεν νομίζω ότι αιτιολογεί κάτι τέτοιο. Διαρχία θα υπάρχει αν οι ρόλοι δεν είναι απολύτως διακριτοί ή οι εμπλεκόμενοι ηθελημένα ή όχι προκαλούν σύγχυση. Ενα άλλο ημίμετρο αφορά στη διάταξη για οργάνωση εντός των πανεπιστημίων πρώτου κύκλου σπουδών Τεχνολογικών Εφαρμοσμένων Επιστημών (τα ΤΕΙ δηλαδή) με 3½ έτη. Αυτή η ρύθμιση σκοπεύει να επισημοποιήσει την υπάρχουσα ανορθολογική κατάσταση με την άκριτη πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ και φυσικά να θάψει διά παντός την επαναφορά της τεχνολογικής εκπαίδευσης ως ανεξάρτητης ανώτερης εκπαιδευτικής βαθμίδας, που είναι απολύτως απαραίτητη για τη χώρα. Είναι βέβαιο ότι εκτός από τον αντι-ακαδημαϊκό χαρακτήρα της η ρύθμιση αυτή θα δημιουργήσει μια άνευ προηγούμενου σύγχυση επιστημονική, διοικητική και επαγγελματική. Εδώ να αναφέρω επίσης τη διαφωνία μου με την προσφερόμενη δυνατότητα της παράτασης των σπουδών κατ’ ελάχιστον 6 εξάμηνα για τις 5ετείς και 4 για τις 4ετείς σπουδές.

Είναι πολύ μεγάλα διαστήματα. Κάπως έτσι εξάλλου ξεκίνησε και η υπάρχουσα κατάσταση που μετέτρεψε τα πανεπιστήμια σε εξεταστικά κέντρα. Πρέπει να επανέλθουν τα προαπαιτούμενα μαθήματα, οι φοιτητές/τριες να μη φτάνουν στο τελευταίο εξάμηνο να παίρνουν εξειδικευμένα μαθήματα χωρίς να έχουν περάσει τα προαπαιτούμενα και να εξετάζονται στο εξάμηνο που διδάχτηκαν με μία ή το πολύ δύο επαναληπτικές κατά προτίμηση στο ίδιο έτος.

  Περιέχει βέβαια και πολύ σωστές ρυθμίσεις, όπως: Η θεσμοθέτηση εκτελεστικού διευθυντή για την οικονομική διαχείριση, η δυνατότητα για major και minor στα προγράμματα σπουδών και γενικά οι ρυθμίσεις που προσδίδουν ευελιξία και κινητικότητα εντός του ίδιου πανεπιστημίου είναι θετικές, αρκεί τα τμήματα να γίνουν επίσης πιο ευέλικτα, να συνεργάζονται και να μην έχουν μεγάλη γεωγραφική διασπορά. Ωστόσο, πιστεύω ότι το εσωτερικό Εράσμους, αν και θελκτικό ως ιδέα, μάλλον προβλήματα θα φέρει, γιατί οι φοιτητικοί πληθυσμοί είναι μεγάλοι και το προσωπικό λίγο. Εδώ πρέπει να επισημανθούν δύο βασικές ελλείψεις: Η δημιουργία Μεταπτυχιακής Σχολής σε κάθε ίδρυμα για να οργανωθούν οι μεταπτυχιακές σπουδές, η απελευθέρωση της έρευνας από τη γραφειοκρατία του δημοσίου λογιστικού που υλοποιείται με τη μετατροπή των ΕΛΚΕ σε ΝΠΙΔ (όπως προέβλεπε ο Ν.4009/11). Οσα αναφέρονται σχετικά με την έρευνα στο προσχέδιο είναι θετικά. Δεν λύνουν όμως στη ρίζα του το πρόβλημα της τροχοπέδης του δημοσίου λογιστικού.

Πιστεύω ότι η κυβέρνηση άφησε πολύτιμο χρόνο να περάσει. Αφησε επίσης τον ακαδημαϊκό χάρτη, όπως έχει διαμορφωθεί ανορθολογικά μετά την άκριτη πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ. Δεν κατάφερε μέχρι σήμερα να εξασφαλίσει την ασφάλεια και προστασία της ακαδημαϊκής ζωής. Εξαγγέλθηκαν οι ΟΠΠΙ, των οποίων η αποτελεσματικότητα έχει ήδη υπονομευτεί με τις καθυστερήσεις και τις συνεχώς διφορούμενες αναφορές. Τώρα πρέπει να προσέξει να μη γίνουν άλλα λάθη με τη διαχείριση αυτού του θέματος. Πρέπει να διορθωθούν αμέσως οι εξόφθαλμα λανθασμένες ρυθμίσεις, όπως η εξάρτηση του ΣΔ από τον πρύτανη και η αναβίωση των ΤΕΙ μέσα στα πανεπιστήμια. Για τα υπόλοιπα θα πρέπει να γίνει η διαβούλευση ουσιαστική χωρίς προσωπικές, κομματικές ή συντεχνιακές πολιτικές, ώστε να έρθει ένας μεταρρυθμιστικός νόμος στη Βουλή απαλλαγμένος από φόβους και συμβιβασμούς που θα τον ακυρώσουν εν πολλοίς στην πράξη.

Η Μ.Α. Μιμίκου είναι ομ. καθηγήτρια ΕΜΠ 

πηγή: εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ 31/5/2022