Ελληνικά Πανεπιστήμια: Μπορούμε και καλύτερα

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΛΙΝΟΥ
Ο Δημήτρης Λινός είναι ομ. καθηγητής του ΕΚΠΑ, Lecturer Harvard Medical School  διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Ομίλου ΥΓΕΙΑ και εθελοντής ιερέας

Ο απερχόμενος πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) σε μια πρόσφατη δημόσια ανακοίνωσή του αναφέρεται στη φετινή κατάταξη του ΕΚΠΑ στην 444η θέση μεταξύ των άλλων πανεπιστημίων στον κόσμο σύμφωνα με τον έγκριτο οργανισμό QS ranking. Τονίζει ότι πρόκειται για «σημαντική διάκριση» μια και το 2022-23 το ΕΚΠΑ ήταν στη θέση 601-605(!). Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρονται τα 10 καλύτερα Πανεπιστήμια στον κόσμο τα οποία περιλαμβάνουν 1 από την Ασία, 4 από την Αμερική και 5 από την Ευρώπη. Η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη, παραμένει μάλιστα πολιτικά και οικονομικά στον «σκληρό πυρήνα» της. Ομως, τα δημόσια Πανεπιστήμια των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών πήγαν πολύ καλύτερα στην ίδια κατάταξη από ό,τι τα δημόσια ελληνικά Πανεπιστήμια. Και βέβαια δεν αναφέρομαι στην Αγγλία και την Ελβετία των οποίων ένα ή περισσότερα Πανεπιστήμια περιλαμβάνονται στα πρώτα 10 καλύτερα στον κόσμο, αλλά και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Σουηδία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Εσθονία, το Λουξεμβούργο, η Δανία, η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Αυστρία, η Ισπανία, ακόμα και η Κύπρος.

Αν κάποιος βιαστεί να ισχυρισθεί ότι αυτές οι χώρες είναι πιο πλούσιες από την Ελλάδα η απάντηση είναι ότι άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πορτογαλία ή η Τσεχία με παρόμοιο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) ή ακόμα χώρες όπως η Πολωνία με χαμηλότερο ΑΕΠ από την Ελλάδα έχουν δημόσια Πανεπιστήμια σε καλύτερη θέση από την Ελλάδα στην ίδια φετινή κατάταξη QS.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στα κορυφαία αμερικανικά Πανεπιστήμια που περιλαμβάνονται στην πρώτη δεκάδα της κατάταξης QS (MIT, Harvard, Stanford, Berkeley) διδάσκουν πολλοί έλληνες καθηγητές, ορισμένοι από τους οποίους υπήρξαν και φοιτητές ελληνικών Πανεπιστημίων. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση των χωρών της Ευρώπης με βάση την πληθυσμιακή αναλογία στον αριθμό των καθηγητών στα καλύτερα αμερικανικά Πανεπιστήμια.

Και όμως τα ελληνικά Πανεπιστήμια, με αποφοίτους που διδάσκουν στα καλύτερα αμερικανικά Πανεπιστήμια, κατατάσσονται διεθνώς σε χειρότερη θέση από τα περισσότερα δημόσια Πανεπιστήμια άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Γιατί;

Μια πρώτη απάντηση είναι η ασφυκτική σχέση της εκάστοτε ακαδημαϊκής εξουσίας με την εκάστοτε πολιτική εξουσία. Στην Ελλάδα ο κάθε υπουργός Παιδείας είχε πάντα τον δικό του πρύτανη για να μπορεί να ελέγχει τα πολιτικά του ρουσφέτια και ο κάθε πρύτανης είχε αντίστοιχα τη δυνατότητα να κάνει τα δικά του ακαδημαϊκά ρουσφέτια όπως π.χ. να επιλέγει και να επιβάλλει τους καινούργιους καθηγητές με κριτήρια πολλές φορές όχι αξιοκρατικά αλλά βασισμένα σε πιέσεις φίλων, συγγενών, ακόμα και πολιτικών.

Ενας δεύτερος λόγος είναι η αρνητική στάση μας ως ακαδημαϊκών δασκάλων, από την πρώτη μέρα της εκλογής μας μέχρι και την περίοδο της «εξουσίας» μας ως τακτικών καθηγητών, απέναντι άλλων συναδέλφων μας που πιστεύουμε ότι είναι ακαδημαϊκά καλύτεροι από εμάς και «απειλούν» τη φήμη και τα συμφέροντά μας. Αυτή η στάση έχει «πληγώσει» πολλούς διακεκριμένους έλληνες καθηγητές της Διασποράς. Το χειρότερο όμως είναι ότι αποθαρρύνει τους νέους επιστήμονες με λαμπρές σπουδές στο εξωτερικό να υποβάλουν καν αίτηση για μια νέα πανεπιστημιακή θέση στην Ελλάδα. Πιστεύουν δικαίως ή αδίκως ότι «άλλα είναι τα κριτήρια» επιλογής και δεν είναι διατεθειμένοι να υποστούν αυτή τη δοκιμασία.

Εχει έρθει ο καιρός η συζήτηση για τα Πανεπιστήμιά μας να γίνει πιο ειλικρινής, σε μεγαλύτερο βάθος, με τη συμμετοχή όλων από την Ελλάδα και το εξωτερικό που ακόμα πιστεύουμε ότι μπορούμε και καλύτερα.

Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ – 15/07/2023 (σελ. 18)

ΥΓ: Η επισήμανση με έντονα γράμματα τμημάτων του άρθρου έγινε από τον διαχειριστή.