ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ (ΚΟΖΑΝΗ)

Σκοπός
Ο Χημικός Μηχανικός (ή μηχανικός διεργασιών) εφαρμόζει τις αρχές των χημικών, φυσικών, μαθηματικών, οικονομικών και τεχνικών επιστημών, σε πεδία που ανάγονται σε διεργασίες ροής των υλικών, μετασχη­ματισμού της ύλης και εγκαταστάσεις διεξαγωγής διεργα­σιών όπου η ύλη υποβάλλεται σε κατεργασία ή επεξεργασία κατά τον ωφελιμότερο τρόπο από κάθε άποψη (τεχνική, οικονομική, κοινωνική).
Έργο του Χημικού Μηχανικού στην πράξη είναι η έρευνα – ανάπτυξη – βελτίωση προϊόντων, μεθόδων και εγκαταστάσεων, η μελέτη – κατασκευή – λειτουργία – τεχνική εξυπηρέτηση χημικών εγκαταστά­σεων, και ο σχεδιασμός – παραγωγή – έλεγχος – διάθεση – εφαρμογές των παραγόμενων προϊόντων και υλικών.

Επαγγελματικά δικαιώματα Χημικού Μηχανικού

1. Ως Χημικός Μηχανικός νοείται ο μηχανικός που ασχολείται με την ανάπτυξη και βελτίωση προϊόντων και μεθόδων παραγωγικών διαδικασιών, με το σχεδιασμό, την κατασκευή και την λειτουργία εξοπλισμού και εγκαταστάσεων διεργασιών της χημικής και της συναφούς βιομηχανίας με τα συνοδό τεχνικά και κτηριακά έργα, με όρους αειφορίας, υγιεινής και ασφάλειας των εγκαταστάσεων και προστασίας του περιβάλλοντος και με τη διαχείριση πόρων και ενέργειας με σκοπό την παροχή χρήσιμων αγαθών για το κοινωνικό σύνολο, εφαρμόζει δε τις φυσικές επιστήμες (φυσική, χημεία), τις επιστήμες ζωής (βιοχημεία, βιολογία), τα εφαρμοσμένα μαθηματικά, την κλασική μηχανική, την Οικονομική και την Πληροφορική.
Στο γνωστικό αντικείμενο του Χημικού Μηχανικού περιλαμβάνονται:
α. Ιδιότητες και καταστάσεις της ύλης. Θερμοδυναμική και κινητική πολυσυστατικών και πολυφασικών μειγμάτων.
β. Φαινόμενα μεταφοράς (Μηχανική Ρευστών, Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας).
γ. Μηχανική φυσικών, φυσικοχημικών, χημικών, βιοχημικών και βιολογικών διεργασιών (Εξοπλισμός Διεργασιών, Αντιδραστήρες).
δ. Ισοζύγια Μάζας και Ενέργειας.
ε. Επιστήμη, μηχανική και τεχνολογία των υλικών.
στ. Σχεδιασμός και ρύθμιση διεργασιών.
ζ. Τεχνικοοικονομικός σχεδιασμός εργοστασίων, περιλαμβανομένων των κριτηρίων αειφορίας..
η. Λοιπά πεδία της μηχανικής: Τεχνική Μηχανική (Στατική, Αντοχή Υλικών), Η/Μ εξοπλισμός, Τεχνικές Σχεδιάσεις, Δομικά Υλικά και Κατασκευές.
θ. Οικονομία, Ανθρωπιστικές σπουδές, Περιβάλλον.
2. Ο Χημικός Μηχανικός, έχει τα εξής επαγγελματικά δικαιώματα:
α. Εκπόνηση μελετών χωροθέτησης εγκαταστάσεων διεργασιών και ειδικών χρήσεων.
β. Διαχείριση και εκτίμηση (αξιών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, τρωτότητας, διακινδύνευσης).
γ. Εκπόνηση μελετών αντισεισμικής θωράκισης δικτύων, εγκαταστάσεων και συσκευών για τις οποίες είναι υπεύθυνοι.
δ. Εκπόνηση μελετών βιομηχανιών κατεργασίας και μορφοποίησης μετάλλων και κραμάτων.
ε. Εκπόνηση μελετών βιομηχανιών παραγωγής και επεξεργασίας μεταλλουργικών κόνεων, σύνθετων και άλλων υλικών.
στ. Εκπόνηση μελετών βιομηχανιών παραγωγής πυρίμαχων υλικών, κεραμικών προϊόντων και προϊόντων υάλου, παραγωγής τσιμέντου, μονωτικών και πληρωτικών υλικών, κονιαμάτων, κ.λπ..
ζ. Εκπόνηση μελετών εγκατάστασης βασικού και εξυπηρετικού εξοπλισμού διεργασιών.
η. Αποτύπωση υφιστάμενων εγκαταστάσεων διεργασιών.
θ. Σχεδιασμός συσκευών και αντιδραστήρων διεργασιών. Ενδεικτικά περιλαμβάνονται δεξαμενές καθίζησης, σακόφιλτρα, πύργοι πλύσης αερίων, ξηραντήρια, βιοφίλτρα, κλίνες, κυκλώνες, υδροκυκλώνες, εναλλάκτες θερμότητας, βιοαντιδραστήρες μεμβρανών.
ι. Κατάρτιση και ανάλυση απαιτήσεων χρήστη, προσαρμογή, παραμετροποίηση και επίβλεψη λειτουργίας συστημάτων υλικού/λογισμικού σε εγκαταστάσεις διεργασιών.
ια. Ανάπτυξη, σχεδιασμός και έλεγχος ποιότητος των υλικών.
ιβ. Χαρακτηρισμός και τυποποίηση υλικών.
ιγ. Επιλογή και εφαρμογή υλικών σε εξοπλισμό εγκαταστάσεων.
ιδ. Διάγνωση και αντιμετώπιση φθορών, συντήρηση και προστασία των μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
ιε. Άσκηση καθηκόντων Χημικού Ναυτιλίας.
ιστ. Εκπόνηση Χημικών Μελετών και Έρευνας.
ιζ. Εκπόνηση Χημικών και Χημικοτεχνικών Μελετών
σε έργα, εγκαταστάσεις και προϊόντα.
ιη. Εκπόνηση μελετών και έκδοση πιστοποιητικών
ελέγχου απολυμάνσεων και εντομοκτονιών δημοσίων και ιδιωτικών χώρων.
ιθ. Διενέργεια φυσικοχημικών και μικροβιολογικών αναλύσεων και Διεύθυνση εργαστηρίων ελέγχου.
κ. Εκπόνηση μελετών εγκαταστάσεων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας για εγκαταστάσεις και δραστηριότητες παραγωγής, διαχείρισης και εξοικονόμησης ενέργειας.
κα. Εκπόνηση μελετών σε εγκαταστάσεις άντλησης αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου πλην ηλεκτρολογικών, μηχανολογικών και ναυπηγικών μελετών.
κβ. Εκπόνηση μελετών εγκαταστάσεων επεξεργασίας ορυκτών καυσίμων, ενδεικτικά αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου, για κάθε χρήση.
κγ. Εκπόνηση μελετών σε εγκαταστάσεις δικτύων εξυπηρέτησης κτηρίων.
κδ. Εγκαταστάσεις καύσης υγρών και αερίων καυσίμων.
κε. Εκπόνηση μελετών σε εγκαταστάσεις συλλογής, επεξεργασίας και παροχής νερού.
κστ. Εκπόνηση μελετών σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.
κζ. Εκπόνηση μελετών σε εγκαταστάσεις συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων, αποβλήτων και ανάκτησης υλικών.
κη. Εκπόνηση μελετών σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης επικίνδυνων υλικών καθώς και εγκαταστάσεις κατάψυξης ή συντήρησης ευπαθών προϊόντων.
κθ. Εκπόνηση μελετών επιλογής καταλληλότητας μετάλλων, κραμάτων, υλικών για απαιτητικές χρήσεις και αντίξοες συνθήκες (π.χ. έκθεση σε υψηλή πίεση, σε υψηλές ή εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, σε δυναμικές καταπονήσεις, για αντοχή σε περιπτώσεις σεισμών,
κακόβουλων πράξεων, τρομοκρατικών ενεργειών κ.τ.λ., κράματα με υπερυψηλή αντοχή, με αντοχή σε εκτριβή ή έντονα αντιδιαβρωτική δράση κ.ά.).
λ. Εκπόνηση μελετών αποθήκευσης, παραγωγής και διακίνησης εύφλεκτων, τοξικών και εκρηκτικών.
λα. Εκπόνηση μελετών ενεργειακής απόδοσης, αναβάθμισης και εξοικονόμησης ενέργειας κτηριακού κελύφους.
λβ. Εκπόνηση μελετών ενεργειακής απόδοσης, αναβάθμισης και εξοικονόμησης ενέργειας βιομηχανικών/ κτηριακών εγκαταστάσεων.
λγ. Ενεργειακοί έλεγχοι/επιθεωρήσεις.
λδ. Διαχείριση ενεργειακών πόρων και αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
λε. Ανάπτυξη και Διαχείριση ενεργειακών συστημάτων και συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας.
λστ. Εκπόνηση μελετών εγκαταστάσεων υγιεινής, ασφάλειας και προστασίας από πυρκαγιές και εκρήξεις (όπως SEVESO, ΒΑΜΕ, ΑΤΕΧ).
λζ. Εκπόνηση μελετών εγκαταστάσεων και δικτύων Ενεργητικής Πυρασφάλειας και Πυροπροστασίας.
λη. Εκπόνηση μελετών αποκατάστασης μετά από βιομηχανικά ατυχήματα και συναφείς καταστροφές (π.χ. απορρύπανση εδαφών, υπόγειων νερών, κ.ά.).
λθ. Εκπόνηση μελετών αποκατάστασης περιβάλλοντος σε εγκαταλελειμμένους μεταλλευτικούς, μεταλλουργικούς και άλλους βιομηχανικούς χώρους.
μ. Εκπόνηση μελετών Περιβαλλοντικής αποκατάστασης.
μα. Ανάπτυξη και σχεδιασμός συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και ποιότητας.
μβ. Εκπόνηση Περιβαλλοντικών μελετών και μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης.
μγ. Ανάπτυξη συστημάτων περιβαλλοντικού ελέγχου (Eco audit).

Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ το 2008
Επαγγελματικά δικαιώματα Μηχανικών

Οι Χημικοί Μηχανικοί έχουν κοινές δραστηριότητες με τους Γεωπόνους, Χημικούς, Μηχανικούς περιβάλλοντος και Μηχανολόγους Μηχανικούς. Επίσης αν και δεν έχουν κοινές δραστηριότητες με τους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς υπάρχουν συγκρούσεις επειδή οι Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί ασκούν και το επάγγελμα του Μηχανολόγου Μηχανικού. Όσον αφορά τους αποφοίτους των ΤΕΙ δεν καταγράφονται αλληλοεπικαλύψεις.
Στην πράξη δεν υπάρχουν αντιθέσεις με τους γεωπόνους ενώ με τους Χημικούς οι αντιθέσεις
περιορίζονται στο χώρο της εκπαίδευσης και των Χημικών εργαστηρίων του Δημοσίου όπου έχει γίνει αποδεκτή η ισοδυναμία των ειδικοτήτων.
Όσον αφορά την ισοδυναμία των ειδικοτήτων Χημικών και Χημικών Μηχανικών που ίσχυε στην τεχνική επίβλεψη λειτουργίας Χημικών εγκαταστάσεων με βάση το νόμο 3518/1928 αυτή τέθηκε σε αμφισβήτηση από το Συμβούλιο της Επικρατείας με την απόφαση 2834/2001 που συνεδρίασε για να δικάσει την αίτηση του Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλωματούχων Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων για την ακύρωση του ΠΔ 274/1997.
Συμπαραστατικά επαγγελματικά οι Χημικοί Μηχανικοί έχουν κοινό πεδίο με τους Μηχανικούς Περιβάλλοντος και με τους Μηχανολόγους Μηχανικούς. Προβλήματα με τις ειδικότητες των ΤΕΙ δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα αλλά θα πρέπει να γίνουν ενέργειες συνεργασίας στις κατευθύνσεις της φυτικής/ζωικής παραγωγής και της Τεχνολογίας πετρελαίου.
Στα αποτελέσματα της Πανελλαδική έρευνα στους αποφοίτους των ετών 1998-2000 έρευνας : «Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ» που δημοσιεύτηκε το 2008 αναφέρεται:
Οι χημικοί μηχανικοί αποτελούν έναν ανδροκρατούμενο επιστημονικό κλάδο σπουδών, όπου οι άνδρες αποτελούσαν 64% των αποφοίτων των ετών 1998-2000. Ο κλάδος ανήκει σ’ αυτούς με μεσαίο εκπαιδευτικό επίπεδο και οικογενειακό εισόδημα γονέων των φοιτητών, που, αν και εκδηλώνουν ισχυρή προτίμηση για το Τμήμα σπουδών τους πριν από την είσοδο στο πανεπιστήμιο, ολοκληρώνουν τις προπτυχιακές σπουδές τους με σχετικά μεγάλη καθυστέρηση. Το ποσοστό αποφοίτων που πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές είναι το πέμπτο υψηλότερο μεταξύ όλων των επιστημονικών κλάδων σπουδών. Πέντε έως επτά έτη μετά την αποφοίτηση, το ποσοστό απασχόλησης των χημικών μηχανικών είναι κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από τον γενικό μέσο όρο. Αυτό το φαινόμενο οφείλεται κυρίως στο ότι το ποσοστό μη ενεργών αποφοίτων είναι κατά εννέα ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τον γενικό μέσο όρο, λόγω της πολύ μεγάλης συμμετοχής των αποφοίτων του κλάδου σε μεταπτυχιακές σπουδές και της καθυστέρησης στην εκπλήρωση των στρατιωτικών υποχρεώσεων. Οι χημικοί μηχανικοί εμφανίζουν εξαιρετικά υψηλό ποσοστό απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, όπου εργάζονται κυρίως ως μισθωτοί. Το ποσοστό αυτοαπασχολούμενων χημικών μηχανικών ταυτίζεται με τον γενικό μέσο όρο. Το ίδιο ισχύει με το ποσοστό των προσωρινά απασχολούμενων μισθωτών και συμβασιούχων έργου που απασχολούνται κυρίως σε έναν εργοδότη. Όμως οι τελευταίοι είναι πάρα πολύ καλά αμειβόμενοι σε σχέση με τον μέσο όρο των αποφοίτων και οκτώ στους δέκα θεωρούν ότι οι επαγγελματικές προοπτικές στην τρέχουσα εργασία τους είναι θετικές. Ο βαθμός και η ποιότητα επαγγελματικής ένταξης των πτυχιούχων 5-7 έτη μετά την αποφοίτηση υπερκαθορίζονται από τις ευκαιρίες απορρόφησης και τους όρους απασχόλησης στους κλάδους της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, των εκμισθώσεων και των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, και της μεταποίησης, όπου βρέθηκαν να απασχολούνται 56% των πτυχιούχων των ετών 1998-2000.
Η ετεροαπασχόληση στον κλάδο είναι σχετικά μέτρια προς υψηλή. Ανέρχεται σε 20% του συνόλου των απασχολουμένων (επαγγελματική κατανομή) και σε 37% των μισθωτών και συμβασιούχων έργου (αναντιστοιχία αντικειμένου εργασίας-σπουδών).

Προβλήματα επαγγελματικών δικαιωμάτων μεταξύ των ειδικοτήτων

Χημικοί Μηχανικοί

Οι Χημικοί Μηχανικοί σαν ειδικότητα της Βιομηχανίας στις περιπτώσεις της μη απλής (μεγάλης) Χημικής Βιομηχανίας δεν αντιμετωπίζει προβλήματα γιατί λόγω της πολυπλοκότητας απασχολούνται όλες οι ειδικότητες των Μηχανικών. Η πίεση της επίλυσης των ιδιαίτερων και εξειδικευμένων προβλημάτων έχει δημιουργήσει τον απαιτούμενο και απαραίτητο σεβασμό μεταξύ των ειδικοτήτων. Τα προβλήματα επαγγελματικών δικαιωμάτων που αντιμετωπίζουν οι Χημικοι Μηχανικοί περιορίζονται στις απλές Χημικές εγκαταστάσεις όπου υπάρχει κοινό πεδίο με τους Μηχανολόγους και Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς. Τα προβλήματα μεταξύ των Χημικών μηχανικών και των Μηχανολόγων ή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών περιορίζονται σήμερα στην εφαρμογή του ΠΔ 274/1997.
Στις απλές Μηχανολογικές εγκαταστάσεις που δεν είναι χημικές (π.χ. εγκαταστάσεις κτιρίων) όπου ο Χημικός Μηχανικός έχει τα ίδια δικαιώματα με όλες τις ειδικότητες υπάρχουν προβλήματα κυρίως γιατί η ενασχόλησή του είναι ασυνήθης. Εξαίρεση αποτελούν οι εγκαταστάσεις φυσικού αερίου και οι εγκαταστάσεις θέρμανσης με καύση υδρογονανθράκων όπου αν και οι εγκαταστάσεις είναι χημικές εγκαταστάσεις αυτό δεν γίνεται πολλές φορές δεκτό από τις  Δημόσιες Υπηρεσίες λόγω άγνοιας

Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας

Τακτικά μέλη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας είναι υποχρεωτικά όλοι οι ελληνικής ιθαγένειας διπλωματούχοι του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, των πολυτεχνικών σχολών της χώρας και των ισότιμων σχολών του εξωτερικού. Προϋπόθεση για την εγγραφή μέλους στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας είναι η κατοχή άδειας άσκησης επαγγέλματος μηχανικού.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας είναι ο αρμόδιος οργανισμός που χορηγεί την άδεια άσκησης επαγγέλματος σε μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων, απόφοιτους των Πολυτεχνείων της Ελλάδος και ισότιμων σχολών χωρών του εξωτερικού. Η άδεια άσκησης του επαγγέλματος του μηχανικού χορηγείται μετά από εξετάσεις. Οι εξετάσεις αυτές διοργανώνονται από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας τρεις φορές το χρόνο.
Το σύνολο των τακτικών μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου σήμερα είναι περίπου 108.242, που κατανέμονται ανάλογα με την ειδικότητα (αντλήθηκαν από τη σελίδα του ΤΕΕ 10/8/2023) :

Επαγγελματικά δικαιώματα Μηχανικών (Νόμοι & ΠΔ)

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 99/2018: Ρύθμιση του επαγγέλματος του μηχανικού με καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων για κάθε ειδικότητα.το ΦΕΚ

fek_2014_176b.pdf

Μελέτες απορρόφησης

Μηχανικοί – Εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης : Προβλήματα και προοπτικές
[πατήστε εδώ]

Μελέτη απορρόφησης του ΕΜΠ [2015]

EMP_APOTELESMATA_ANA_SXOLH_2002_2010
EMP_APOTELESMATA_ANA_SXOLH_2002_2010_ppt

Στη παραπάνω μελέτη η Ανεργία Μηχανικών ΤΕΕ αποτυπώθηκε με το παρακάτω διάγραμμα: