Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ – 03/02/2024 (σελ. 23)
Ωρα για συνεννόηση και διαβούλευση
Του Γρηγόρη Καλφέλη . Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ
Οι φοιτητές αντιδρούν στο επικείμενο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων και με μια εξουσιαστική λογική καταλαμβάνουν τις Σχολές (θέτοντας σε κίνδυνο την εξεταστική περίοδο του Ιανουαρίου).
Με την ίδια ακριβώς εξουσιαστική φιλοσοφία παρεμβαίνει και ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης και «παραγγέλλει» στους καθηγητές Πανεπιστημίου να διενεργήσουν διαδικτυακές εξετάσεις.
Και θα ήθελα σύντομα να διατυπώσω τις ακόλουθες παρατηρήσεις.
Μπορεί ένας υπουργός Παιδείας να οριοθετεί τον τρόπο που οι καθηγητές Πανεπιστημίου θα εξετάζουν τα μαθήματά τους; Αν θα γίνουν προφορικά, γραπτά, «διά ζώσης» ή διαδικτυακά;
Η απάντηση είναι προφανώς όχι! Γιατί; Γιατί αν έχει ένα στοιχειώδες εννοιολογικό περιεχόμενο η πλήρης αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων (κατά το άρθρο 16 του Συντάγματος) είναι σε αυτό το επίπεδο.
Με άλλα λόγια οι καθηγητές επιλέγουν αυτόνομα τους πρόσφορους τρόπους με τους οποίους θα εξετάσουν τους φοιτητές τους. Υπό την έννοια αυτή τις εξετάσεις δεν τις κάνει ούτε ο υπουργός Παιδείας, ούτε οι πρυτάνεις. Τις κάνουν οι καθηγητές!
Επομένως ο κ. Πιερρακάκης ήταν πλήρως αναρμόδιος για να καθορίσει τα θεσμικά καθήκοντα των πανεπιστημιακών καθηγητών.
Επιπλέον υιοθετήθηκε μια κακή νομική ερμηνεία από τον υπουργό (σε μία διάταξη που δεν θα έπρεπε καν να έχει ψηφιστεί από τη Βουλή). Τι εννοώ;
Το άρθρο 67 του ν. 4957/2022 παρέχει τη δυνατότητα διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας (και των εξετάσεων) μέσω του Διαδικτύου, όταν υπάρχουν λόγοι «ανώτερης βίας ή έκτακτες συνθήκες».
Οταν μιλάμε για λόγους ανώτερης βίας (ή έκτακτες συνθήκες) στη νομική επιστήμη εννοούμε πάντοτε περιστάσεις οι οποίες δεν μπορούν να αποτραπούν και βρίσκονται πέραν του ανθρώπινου ελέγχου (όπως σεισμοί, πανδημίες κ.λπ.).
Τις καταλήψεις όμως τις προωθούν οι φοιτητές (και όχι ο Θεός) και κατά συνέπεια προφανώς δεν υπήρχαν οι λόγοι εκείνοι, ώστε να νομιμοποιούνται οι διαδικτυακές εξετάσεις (οι οποίες είναι σίγουρα διαβλητές).
Καλώς ή κακώς γίνονται οι καταλήψεις από τους φοιτητές;
Κατά τη γνώμη πολύ κακώς, γιατί καταλαμβάνουν τις Σχολές και οικειοποιούνται ηγεμονικά ένα δημόσιο πεδίο το οποίο δεν ανήκει μόνο σε αυτούς. Προφανώς δεν κατανοούν αυτό που έλεγε ο γάλλος φιλόσοφος Z. Derida. Δηλαδή ότι το Πανεπιστήμιο «είναι ξένο ή ετερογενές προς κάθε μορφή εξουσίας η οποία προσπαθεί να το αλώσει».
Ωστόσο πάνω από όλα με τις καταλήψεις επιφέρουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό (που λένε) ότι επιθυμούν.
Με άλλα λόγια καταβαραθρώνουν εντελώς την εικόνα του Δημόσιου Πανεπιστημίου (προς όφελος των υπό ίδρυση ιδιωτικών στα οποία κατά κανόνα θα μπορούν να πηγαίνουν τα παιδιά των πλουσιότερων οικογενειών, αφού τα δίδακτρά τους θα είναι τουλάχιστον της τάξης των 10.000 ευρώ τον χρόνο).
Μπορούσαν να παρέμβουν αυτεπάγγελτα οι Εισαγγελικές Αρχές (λόγω των καταλήψεων);
Η απάντηση είναι ναι, γιατί η παράνομη κατάληψη δημόσιων πανεπιστημιακών χώρων είναι αυτεπαγγέλτως διωκόμενο έγκλημα (άρθρο 168 του ΠΚ).
Επομένως ήταν κακώς πληροφορημένος ο Πρωθυπουργός, όταν επέρριπτε ευθύνες στους πρυτάνεις για αυτό το θέμα!
Το συμπέρασμα; Ούτε ο υπουργός Παιδείας μπορεί να παρεμβαίνει εκεί που δεν έχει αρμοδιότητα, αλλά ούτε και οι φοιτητές να καταβαραθρώνουν με τις καταλήψεις το Δημόσιο Πανεπιστήμιο! Μήπως ήλθε η ώρα της συνεννόησης και της διαβούλευσης;